Bir şarkıda enstrüman kayıtları ve miksi ne kadar güzel olursa olsun, günün sonunda en önemli ve her daim duyulması gereken kanallar vokal kanallarıdır. Şarkının hikayesinin en net anlatıldığı komponent olan vokaller diğer enstrümanlardan ayrı bir konumda ve önemde olmalıdır. Tabi ki her genre için farklı yaklaşımlar ele alınabilir fakat sıklıkla miks yaparken vokali öne çıkarmak önemli bir adımdır. Bu yazıda vokal mix için kullanılabilecek 5 yöntemden bahsedeceğim.

1. Track’lerin clip gain’lerini eşitleme

Miksi bitirmek ve teslim etmek için kısıtlı zamanınız olabilir, kullanacağınız plug-in’lere yeterince hakimsinizdir ve hemen mikse başlamak istiyor olabilirsiniz. Fakat vokal mix için öncelikle kullanacağınız track’lerdeki ses dengelerini kontrol etmek mikste oluşması muhtemel daha büyük sorunların önüne geçmenize yardımcı olabilir. Bunun için ses dalgalarının boyutlarına (waveform) bakıp eş zamanlı dinleyerek karşılaştırma yapmalısınız. Küçük gözüken ses dalgaları vokalinizin düşük volume’de kaydedildiğini gösterir. Bu clip’leri tüm track’ten ayırıp (bölüp) gain’lerini yükseltebilir ve daha yüksek duyulmasını sağlayabilirsiniz. Bu noktada ezbere iş yapmamalısınız. Gözünüzün yanında kulaklarınıza da güvenmeli, her bir track’i dinleyerek clip gain’leri eşitlemeye çalışmalısınız.

Herhangi bir plug-in kullanmadan önce bu işlemi yapmak miksinizi daha dengeli duyuracak ve vokalinizi her daim önde tutmanıza yardım edecektir.

2. Volume otomasyonu yazma

Clip gain eşitlemekle benzer bir işlem olan volume otomasyonları, herhangi bir plug-in’den önce kullanabileceğiniz güzel yöntemlerden biridir. Vokalinizin volume’ü her yerde eşit gürlükte duyulmuyor olabilir. Bu sebeple bir mikste genellikle bu tarz durumlar için dinamik aralığı biraz sıkıştıran kompresörler kullanılır. Fakat bu plug-in’lerin yoğun ve sert kullanımı bazen bilgisayarınızı yorabilir. Bu gibi durumlar için vokalinize bir volume otomasyonu yazıp çıktısını alarak plug-in’leri onun üzerinde çalıştırabilirsiniz.

Otomasyon yazmanın kullandığınız DAW’a göre farklı yöntemleri mevcuttur. İster elinizle çizerek, ister düz çizgiler kullanarak herhangi bir konuda otomasyon yazabilirsiniz. 

3. Vokal mix panoramasını genişletme

Bir enstrümanın veya kanalın mikste daha büyük duyulmasını istiyorsanız stereo imajda kapladığı alanı genişletebilirsiniz. Vokal kanalınız özelinde konuşacak olursak, ilgili partisyona ait kısımlar için yeni take’ler alınıp (veya hali hazırda alınmış ama ana take olarak kullanılamayacak kalitede olan take’ler) quantize edilerek sağ ve sol kanallara eşit oranlarda gönderilebilir. Böylelikle yalnızca ortada bir noktadan gelen vokalinizi panoramada daha geniş bir alandan duyabilirsiniz. Bu noktada dikkat edilmesi gereken şey, quantize’ın tam yapılmasıdır. Yani söylenen her sözcük tüm kanallarda aynı anda söyleniyor olmalıdır. Bu olmadığı takdirde mono bir kaynaktan şarkıyı dinlerken hatalı duyulma ihtimali çok olasıdır. Bir diğer husus ise sibilance’lardır, vokalinizin ham kaydında hali hazırda ç, s, ş gibi sert sessizler patlıyor (çok yüksek seviyede çıkıyor) ise sağ ve sol kanala gönderdiğiniz take’lerde bu harfleri tamamen kaldırabilir (silebilir) veya sert ayarlı bir de-esser plug-in’i kullanabilirsiniz. 

4. Vokal mix için elzem: Dinamik aralıkla ilgili efektler

Vokal kanalınızın waveform’u düzenli ve çoğu yerde benzer ses seviyelerinde görünüyorsa, artık güvenle kanala plug-in’ler atayabilirsiniz. Temiz bir vokal mix için önce istenmeyen sub frekansları bir low-cut filtre ile tamamen kesip kompresörde dinamik aralığını sıkıştırabilirsiniz. Daha sonra istemediğiniz küçük frekansları yine bir EQ plug-in’i ile kısabilir ve de-esser ile sert sessiz harflerin gürlüğünü azaltabilirsiniz. Miks yöntemleri ile ilgili makalem için buraya tıklayabilirsiniz.

Temiz bir vokal elde ettikten sonra vokalinize harmonikler eklemek ve biraz ısıtmak için tape saturation plug-in’leri kullanabilirsiniz. Bu efektler vokal kaydınıza hafif bir distortion ekleyerek kaydınızı öne çıkarabilir. Fakat saturasyon plug-in’lerinde elinizin ayarı önemlidir, vokal kaydınız için bunu gerekli görürseniz kullanmalısınız. Kaydınız daha kötü hale geliyorsa böyle bir adıma gerek yok demektir. Kulaklarınız yalan söylemez, onlara güvenin.

5. Parallel compression yöntemi

Vokaliniz yeterince önde fakat dinamik aralığını biraz daha daraltmak istiyorsanız bu yöntem tam size göre. Biraz expert bir yöntem olsa da bazen mikslerinizde hayat kurtarıcı nitelikte olabilir. Ayrıca kullandığınız kompresör vokalinizin dinamiklerini tamamen öldürsün istemiyorsanız bu yöntemi deneyebilirsiniz. 

Bu yöntemde ana vokal kanalı kopyalanır ve yeni kopya kanala bir kompresör insert edilir. Bu kompresör normalde pek sık kullanmayacağımız sertlikte parametrelerle ayarlanıp waveform’da dinamik aralıkları yok denecek kadar daraltılır. En son aşamada diğer kanal ile volume dengesi ayarlanır. Böylelikle vokal kaydınızda az duyulan ve miks içinde kaybolan kısımlar biraz daha ön plana çıkmış olur.

Tatmin olmadıysanız daha ileri gidip kopya vokal kanalınıza bir distortion ekleyip diğer kanalla bir volume dengesi yakalamaya çalışabilirsiniz.

Müzik prodüksiyonu ile ilgili diğer yazılarım için tıklayın.

Online mix mastering hizmeti almak için iletişime geçin.

Prodüktörüm © 2022